Məscid ən-Nəbəvidəki Ən Mühüm Məkanlar
Hücrətus-Səadə
Məscid ən-Nəbəvi tikildikdə, onun şərq divarının cənub tərəfində Peyğəmbər (s.ə.s.) üçün iki otaq inşa edildi. Sonralar bu otaqların sayı artaraq, xanımları üçün doqquza çatdı. Peyğəmbər (s.ə.s.) vəfat etdikdə, o, Aişə anamıza (r.anha) məxsus bu otaqlardan birində yuyuldu və orada dəfn edildi.
Bu otaq “Hücrətus-Səadə” – Xoşbəxtlik Otağı adlandırıldı. Kəbə ilə yanaşı bu otaq da yer üzündəki ən mübarək məkanlardan biri sayılır.
Əbu Bəkr (r.a.) və Ömər (r.a.) vəfatlarından sonra burada dəfn olunmağı vəsiyyət etmiş və Aişənin (r.anha) icazəsi ilə bu vəsiyyət həyata keçirilmişdir.
Zamanla Hücrətus-Səadə təmir və genişləndirməyə məruz qaldı. Əməvi xəlifəsi Ömər ibn Əbdüləziz dövründə bu otaq genişləndirildi və Fatimə (r.anha)-nın otağını da əhatə etməyə başladı. Kəbəyə bənzəməməsi üçün bu otağa beşbucaqlı forma verildi. Onu əhatə edən tikililər isə dördbucaqlı olaraq saxlanıldı.
Ravzətul-Mutahhara
Bu məkan, Peyğəmbər (s.ə.s.)-in qəbrinin və onun minbərinin arasında yerləşən müqəddəs bir sahədir. Ravzətul-Mutahhara haqqında “bu yer Cənnətin bağçalarındandır” deyə hədis mövcuddur. (Müsnəd, 7/289)
Ravzənin uzunluğu təxminən 15 metr, eni 22 metr, ümumi sahəsi isə 330 kv.m-dir.
Peyğəmbər (s.ə.s.) buyurmuşdur:
“Evimlə minbərimin arası Cənnət bağçalarından biridir. Minbərim isə Cənnət bulağının üstündə yerləşir.” (Səhih Buxari)
Ravzədə edilən ibadət və saleh əməllər Cənnətə səbəb olur. Dünyada bu məkana daxil olanlar, axirətdə də Cənnətə daxil olacaqlar.
Əshab əs-Suffə
Məscidin şimal tərəfində xurma budaqlarından sığınacaq inşa edilmişdi və bu yerə “Suffə” deyilirdi. Burada qalanlara isə “Əshab əs-Suffə” adı verilmişdi.
Onların nə evi, nə də Mədinədə qohumları var idi. Gündüzlər elm öyrənər, Peyğəmbərin (s.ə.s.) dərslərinə qatılar və eşitdiklərini başqalarına çatdırardılar.
Elm əldə etdikdən sonra Peyğəmbər (s.ə.s.) onları İslamı yaymaq üçün başqa yerlərə göndərərdi. Sayları 400-500 nəfərə çatan bu səhabələr bəzən cihadlarda da iştirak edirdilər. Ailə qurduqdan sonra Suffəni tərk edir, yerinə yeniləri gəlirdi. Onların bütün ehtiyaclarını Peyğəmbər (s.ə.s.) özü qarşılayırdı.
Ravzətul-Mutahharada Ən Mühüm Məkanlar
1. Minbar əş-Şərif (Müqəddəs Minbər)
Əvvəllər məsciddə minbər yox idi. Peyğəmbər (s.ə.s.) ayaq üstə durmaqda çətinlik çəkdiyindən xurma gövdəsinə söykənərək xütbə verirdi. Sonra üçpilləli minbər düzəldildi və o, bu minbərdən istifadə etməyə başladı.
Emevilər və Məmlüklər dövründə minbər dəyişdirilərək Qubə məscidinə göndərildi və Sultan Murad tərəfindən 997 hicri ilində (1950) yeni mərmər minbər bağışlandı. Hündürlüyü 7 metr olan bu sənət əsəri bu gün də mövcuddur.
Peyğəmbər (s.ə.s.) buyurmuşdur:
“Minbərim Cənnət qapılarından birinin üstündədir.” (Müsnəd Əhməd, cild 5, səh. 339)
2. Mihrab əş-Şərif
İlk zamanlar məsciddə mihrab yox idi, lakin Peyğəmbər (s.ə.s.) namaz qıldığı yer məlum idi. Xəlifə Ömər ibn Əbdüləziz zamanında həmin yerə mihrab əlavə olundu. Emevilər, Abbasilər, Məmlüklər və Osmanlılar bu mihraba xüsusi qayğı göstərmiş, onu bəzəmişlər. Sonuncu dəfə 1984-cü ildə mihrab tamamilə yenilənmişdir.
3. Mahfil (Müezzin Yeri)
Ömər (r.a.) şəhid olduqdan sonra Osman (r.a.) Bilal Həbəşi (r.a.)-nin azan verdiyi yerdə namaz qılmağa başladı. Bu yer sonralar “Muqəbiriyyə” adlandı. Əvvəlcə sadə taxtadan ibarət idi, sonradan mərmərlə işlənmişdir.
4. Hannanə Sütunu (Ağlayan Sütun)
Bu, Peyğəmbərin (s.ə.s.) əvvəlki xütbələrini oxuyarkən söykəndiyi xurma gövdəsidir. Yeni minbər istifadəyə verildikdən sonra bu gövdə ana itirmiş dəvə balası kimi inləyərək ağlamışdı. Peyğəmbər (s.ə.s.) ona toxunaraq sakitləşdirmişdi.
Peyğəmbər (s.ə.s.) deyib:
“Ey xurma gövdəsi! İstəyirsən ki, əvvəlki yerinə qayıdıb yenidən meyvə verəsən, yoxsa Cənnətdə əbədi qalasan?”
Ağac “Cənnəti istəyirəm” cavabını verəndə, Peyğəmbər (s.ə.s.) onu Firdevs Cənnətində əkdiyini bildirmişdi. Bu gün həmin yerdə Hannanə sütunu yerləşir. (Mir'atu-l-Harameyn, cild 2, səh. 407)
5. Aişə Sütunu – Hacət Sütunu
Aişə (r.anha) burada etdiyi duaların qəbul olunduğunu bildirmiş və demişdir:
“Əgər insanlar burada qılınan namazın dəyərini bilsəydilər, bir-birindən qabaq düşərdilər.” (Əxbar əl-Mədinə, səh. 91)
6. Əbu Lubaba Sütunu – Tövbə Sütunu
Əbu Lubaba (r.a.) Bəni Qüreyzə döyüşündə yəhudilərə onların öldürüləcəyini bildirdiyi üçün peşman olmuş, özünü sütuna bağlamış və tövbəsinin qəbul olunacağı vaxta qədər belə qalacağını demişdi. O, 15 gün bu şəkildə qalmış və sonda tövbəsi qəbul edilmişdir. Peyğəmbər (s.ə.s.) şəxsən onu azad etmişdir. (İslam Tarixi, cild 3, səh. 263)
7. Sərir Sütunu
Peyğəmbər (s.ə.s.) i'tikaf zamanı yatağını bu yerə salardı. Bu səbəbdən bu sütun “Sərir” adlandırılmışdır.
8. Muhərrəs Sütunu
Səhabələr bu yerdə oturaraq Peyğəmbəri (s.ə.s.) düşmənlərdən qoruyardılar. Əli (r.a.) tez-tez burada namaz qıldığından bəzən bu yerə “Əli sütunu” da deyilir.
“Allah səni insanlardan qoruyacaq.” (Maidə, 67) ayəsi nazil olduqdan sonra, artıq Peyğəmbər (s.ə.s.) qorunmağa ehtiyac duymamışdı.
9. Vüfud Sütunu
Peyğəmbər (s.ə.s.) bu yerdə ərəb tayfalarından gələn nümayəndə heyətlərini qəbul edərdi.
🔸 Həcc və Ümrə zamanı bu müqəddəs məkanların hamısını, təcrübəli bələdçilərimizin rəhbərliyi ilə ziyarət edə bilərsiniz.